Khi mà bóng đá cổ điển được thay thế và phát triển bởi bóng đá hiện đại. Sự linh hoạt trong chiến thuật trong bóng đá ngày nay giữ vai trò quan trọng. Nổi bật nhất là sơ đồ 4231 đang thịnh hành khắp các giải đấu lớn nhỏ trên thế giới. Cùng nội dung bài viết sau của Kèo Euro 2024 tìm hiểu chi tiết cách vận hành, lựa chọn cầu thủ và ưu, nhược điểm của sơ đồ này.
Tổng quan về sơ đồ 4231 trong bóng đá
Sơ đồ 4231 trong bóng đá thường áp dụng theo hình kim cương chính là lựa chọn của rất nhiều chiến lược gia hiện nay như Ten Hag, Jose Mourinho hay Pochettino… Đây là sơ đồ khá toàn diện từ tấn công của 4-3-3 và tính toàn diện của 4-4-2 .
Nhân sự trên sân khi áp dụng sơ đồ này là Thủ môn, 4 hậu vệ ( 2 trung vệ, 2 hậu vệ cánh), 5 tiền vệ được phân thành 2 tiền vệ phòng ngự, 3 tiền vệ tấn công và 1 tiền đạo. Một đội hình được đánh giá là sinh hoạt trong tấn công và phòng ngự với khoảng cách giữa các vị trí trên sân rất đều nhau.
Sơ đồ này nổi bật với 2 tiền vệ trung tâm với vai trò đánh chặn, thu hồi bóng và hỗ trợ phòng ngự. Ngoài ra họ còn làm bóng để các cầu thủ phía trên yên tâm chơi tấn công với 4 người còn lại.
Phía sau tiền đạo là bộ 3 tiền vệ hàng ngang, do đó sẽ không khó trong việc tạo được số lượng cầu thủ vừa đủ để tiếp cận khung thành đối phương. Sự cân bằng trong tấn công và phòng ngự là lý do mà các huấn luyện viên muốn nhắm tới khi áp dụng đội hình này.
Cách vận hành sơ đồ 4231 đạt hiệu quả
Khi nghiên cứu vận hành sơ đồ 4231 chúng ta sẽ lấy ví dụ cụ thể là đội hình của Mourinho với Chelsea áp dụng từ năm 2015 rõ ràng các vị trí như sau:
- Tiền đạo: Sơ đồ này chỉ áp dụng 1 tiền đạo duy nhất có khả năng hoạt động độc lập, không chiến và tranh chấp tốt. Hình mẫu của Chelsea trước đây là Diego Costa hoặc Manchester United hiện tại chúng ta thấy sự xuất hiện của Rasmus Holund.
- Tiền vệ: Hàng tiền vệ trong đội hình này được coi là điểm mạnh nhấ và quan trọng nhất. Trong đó 2 cầu thủ đá cánh cần những người vừa có tốc độ, kỹ thuật. thể lực tốt để khoan phá hàng phòng ngự đối phương. Trước đây Chelsea của người đặc biệt thành công với Eden Hazard, Willian.
- Tiền vệ đá ở giữa yêu cầu là người có kỹ thuật, có kỹ năng tấn công tốt vì vai trò của tiền vệ này là hộ công. Trước đây Chelsea có Oscar hoặc Cesc Fabregas với vai trò số 10 cực hay.
- Hai tiền vệ đá ở phía dưới gọi là tiền vệ thòng chính là điểm mấu chốt của sơ đồ này. Trong đó một tiền vệ đá thấp ở ngay phía trên hàng phòng ngự để càn quét bóng và bắt chết các cầu thủ tấn công của đội bạn chính là Nemanja Matic. Còn một người được gọi là “Box -to-box” cần tranh chấp tốt và hỗ trợ tấn công là Mikel đảm nhận.
- Hàng phòng ngự vẫn là 4 hậu vệ giống các đội hình khác.
Ưu điểm và nhược điểm việc sử dụng sơ đồ 4-2-3-1
Nhắc đến sơ đồ bóng đá 4231 chúng ta có thể thấy được sự phổ biến của nó trên thế giới. Hiện có rất nhiều huấn luyện viên sử dụng sơ đồ bóng đá này vì nó đảm bảo được trong cả tấn công lẫn phòng ngự. Dưới đây là cách ưu điểm và nhược điểm khi áp dụng sơ đồ này các bạn có thể tham khảo.
Ưu điểm nổi bật của sơ đồ 4231
- Sự cân bằng là điểm dễ nhận thấy ở sơ đồ 4231, các cầu thủ bố trí đều khắp mặt sân mang lại khả năng tấn công và phòng ngự đều tốt.
- Sơ đồ này có 2 tiền vệ trung tâm với vai trò đánh chặn, thu hồi tạo độ an toàn trước khu vực cấm địa. Đội bạn sẽ khó tìm ra được khoảng trống để thực hiện các pha chọc thẳng vào trung lộ hoặc nã đại bác từ xa.
- Tính linh hoạt cũng là điểm nổi của chiến thuật 4231, khi cần có thể dễ dàng hình thành sơ đồ 442 để tấn công, hay 451 trong khi phòng ngự và giảm nhịp độ trận đấu.
- Nếu có được 2 tiền vệ trung tâm chất lượng thì các cầu thủ ở tuyến trên sẽ yên tâm tập trung hơn trong nhiệm vụ tấn công, ghi bàn.
- Khi tấn công 2 hậu vệ cánh là những người cơ động, sự linh hoạt của hàng tiền vệ giúp số lượng người uy hiếp khung thành đối phương rất áp đảo. Khi phòng ngự thì 2 tiền vệ cánh cùng với 1 tiền đạo cũng tạo ra khả năng gây áp lực tầm cao rất tốt.
Nhược điểm khi sử dụng chiến thuật 4-2-3-1
- Tiền vệ trung tâm là điểm mạnh, nhưng cũng là điểm yếu của sơ đồ này. Nếu đội bóng không có được tiền vệ trung tâm đủ chất lượng, đó sẽ là nơi đối thủ khai thác triệt để.
- Khi đội chơi với sơ đồ 4231, đối thủ sẽ khai thác nhiều vào 2 cánh, nếu 2 hậu vệ cánh quá mải mê tấn công thì sẽ gây nguy hiểm cho hàng phòng ngự.
- Để tạo ra các phương án khác nhau nên cần một nền tảng thể lực tốt và đặc biệt không được dẫm vào vị trí của nhau.
- Khi bị đối phương ép sân, đội hình sẽ chơi thấp xuống, tiền đạo thường bị cô lập và không tạo được cơ hội nếu chơi độc lập không tốt.
Khi nhìn vào cách vận hành sơ đồ 4231 có thể thấy Nemanja Matic y quan trọng như thế nào khi Jose Mourinho vận hành sơ đồ này. Ngoài ra trong đội hình đó Fabregas cũng vô cùng quan trọng trong việc kết nối và làm thủ lĩnh khu trung tuyến.
Xem Thêm: Top 10 Các Hậu Vệ Cánh Trái Hay Nhất Thế Giới Hiện Nay 2024
Cách lựa chọn cầu thủ cho sơ đồ 4231
Vị trí 2 tiền vệ trung tâm trong đội hình 4231 có vai trò hết sức quan trọng đối với sơ đồ này. Đó phải là những người có cảm giác tốt về không gian để tạo ra khoảng cách vừa đủ với hàng hậu vệ, hàng tiền vệ. Nếu quá xa và quá gần đều sẽ tạo ra khoảng trống cho đối thủ khai thác.
2 hậu vệ cánh trong đội hình này sẽ thường xuyên tham gia tấn công nên vai trò bọc lót sẽ do 2 tiền vệ và 2 trung vệ phải đảm nhiệm tốt. Điều này yêu cầu các cầu thủ bọc lót tốt, khả năng đọc tình huống tốt. Ngoài ra các yếu tố không thể thiếu đối với các cầu thủ này đó là thể lực, khả năng càn quét và tạo ra đường chuyền dài vượt tuyến.
Bộ 3 tiền vệ công cũng quyết định nhiều đến sức mạnh của sơ đồ 4-2-3-1. Đối với 2 tiền vệ cánh, đây là những người phải di chuyển tốt vào các khoảng trống, phối hợp ăn ý cùng hậu vệ cánh.
Tiền vệ giữa với vai trò số 10 thì cần linh hoạt trong những tình huống bóng, hộ công nên khả năng di chuyển, đỡ bước 1 và đường chuyền chọc khe tốt. Ngoài ra tiền đạo sẽ phải là người chơi độc lập giỏi, thủ môn phải chơi chân tốt và trung vệ sở hữu các đường chuyền dài chính xác là những yêu cầu thêm của đội hình này.
Nguồn gốc và các đội bóng thành công với sơ đồ 4231
Lịch sử bóng đá ghi nhận HLV Juanma Lillo – thầy của Pep Guardiola là người đầu tiên sử dụng sơ đồ chiến thuật 4231 theo cách có chủ đích. Ông đã dẫn dắt Cultural Y Deportiva Leonesa mùa 1991/1992 và để lại dấu ấn đậm nét với sơ đồ này.
Sau này ngày càng có nhiều đội bóng nghiên cứu và nhận ra sự ưu việt của sơ đồ và áp dụng nó. Đến năm 2000 thì sơ đồ chiến thuật 4 – 2 – 3 – 1 đã trở nên phổ biến và được sử dụng ở rất nhiều đội bóng. Đội tuyển Pháp Euro 2000, khi đó Henry là tiền đạo cắm, Zidane cùng với Dugarry, Djorkaeff tạo ra sơ đồ tiêu biểu của lối đá phòng ngự phản công.
Dần dần, đội hình 4 – 2 – 3 – 1 phổ biến tới nỗi là một trong những sơ đồ cơ bản y như cách người ta nhìn nhận về đội hình 4 – 4 – 2 truyền thống. Thời điểm hiện tại có không ít đội bóng lớn ở Châu Âu sử dụng sơ đồ 4231. Nhưng có thể khẳng định đội bóng sử dụng và duy trì được sự hiệu quả cao với 4231 chính là Bayern Munich.
Đội bóng nước Đức luôn có dàn cầu thủ chất lượng, lối chơi tấn công đẹp mắt và nhiều năm qua Bayern luôn là một thế lực mạnh ở Đức cũng như các Cúp Châu Âu. Điển hình như mùa giải năm 2020, Bayern đã cùng sơ đồ chiến thuật 4-2-3-1 vô địch Châu Âu lần thứ 6 khi đã đánh bại các cầu thủ PSG trong trận chung kết.
Kết luận
Sơ đồ 4231 được vận hành bởi rất nhiều huấn luyện viên khác trên thế giới hiện tại. Manchester United, Barcelona hay Chelsea hiện nay cũng liên tục áp dụng các sơ đồ này. Hy vọng rằng nội dung bài viết đã cung cấp một thông tin hữu ích để người hâm mộ tìm hiểu và theo dõi bóng đá thuận lợi nhất.
